Gareth Southgate chỉ nên chọn cầu thủ đủ “tầm thường” để đá EURO 2024

Sự thật phũ phàng là, chất lượng bóng đá quốc tế hiện tại khó có thể sánh bằng đẳng cấp câu lạc bộ. Trong nhiều năm, ý tưởng một đội bóng câu lạc bộ hàng đầu châu Âu có thể vượt trội so với đội tuyển quốc gia mạnh nhất từng là điều không tưởng. Tuy nhiên, cán cân quyền lực đã thay đổi, với hai nguyên nhân chính.

Thứ nhất, sự phân bổ cầu thủ đã thay đổi đáng kể. Trước phán quyết Bosman năm 1995, luật ba cầu thủ nước ngoài được áp dụng rộng rãi, ngăn cản việc tập hợp một đội hình “trong mơ” như Real Madrid từng làm. Hiện tại, sự bất bình đẳng ngày càng tăng khiến tài năng tập trung vào các câu lạc bộ giàu có hơn bao giờ hết.

Thứ hai, chiến thuật tập thể đã có bước tiến vượt bậc. Các huấn luyện viên câu lạc bộ có nhiều thời gian hơn để nghiên cứu và áp dụng các chiến thuật phức tạp. Trong khi trước đây, như Gary Neville từng chia sẻ về Manchester United thời Sir Alex Ferguson, không có mô hình chuyền bóng cố định, thì ngày nay, chiến thuật pressing và gegenpressing thống trị bóng đá cấp câu lạc bộ, đòi hỏi sự gắn kết cao độ mà các đội tuyển quốc gia khó lòng đạt được.

Bóng đá câu lạc bộ và quốc tế, do đó, gần như trở thành hai phiên bản khác biệt. Có thể nói bóng đá quốc tế đang “khác biệt”, nhưng thực tế là nó đang tụt hậu.

Một ví dụ điển hình là số đường chuyền của đối phương mỗi pha tranh chấp bóng (PPDA) tại EURO 2020 so với Premier League. PPDA càng thấp, khả năng pressing càng cao. Tây Ban Nha dẫn đầu EURO 2020, nhưng 8 vị trí tiếp theo đều thuộc về các đội Premier League. PPDA trung bình của Premier League là 12,7, thấp hơn đáng kể so với 15,2 của EURO. Điều này cho thấy các đội tuyển quốc gia thường cho phép đối phương có nhiều thời gian hơn để triển khai bóng.

Tất nhiên, đây chỉ là một yếu tố, và nhịp độ chậm hơn không đồng nghĩa với chất lượng kém hơn. Tuy nhiên, nhịp độ chậm hơn, kết hợp với những yếu tố đã đề cập, khiến bóng đá quốc tế kém hấp dẫn hơn.

Vì vậy, bài toán đặt ra cho Gareth Southgate khi chốt danh sách 26 cầu thủ không phải là tìm kiếm những cái tên sáng giá nhất, mà là những ai có thể thích nghi với đẳng cấp quốc tế, hay nói cách khác, ai có thể “bước xuống” để hòa nhập.

Rico Lewis của Manchester City là ví dụ điển hình cho trường hợp này. Là một hậu vệ phải tài năng, được phát triển để chơi như một “half-back” hiện đại, Lewis lại không phù hợp với vai trò đó ở cấp độ quốc tế, nơi vị trí này chưa thực sự tồn tại.

Tương tự, Ezri Konsa của Aston Villa, dù xuất sắc trong hệ thống phòng ngự bắt việt vị, có thể gặp khó khăn khi phải đối mặt với những pha bóng bổng và lối chơi phòng ngự lùi sâu ở cấp độ quốc tế. Tương tự, tốc độ của Ollie Watkins, dù là lợi thế ở Aston Villa, có thể trở nên kém hiệu quả khi đối đầu với các hàng phòng ngự thấp hơn.

Ở hàng tiền vệ, sự khác biệt về đẳng cấp càng rõ ràng. Enzo Fernandez, người chơi không quá nổi bật tại Chelsea, lại là ngôi sao sáng nhất của Argentina tại World Cup 2022. Kobbie Mainoo và Adam Wharton, dù chưa có nhiều kinh nghiệm ở Premier League, cũng được kỳ vọng sẽ cạnh tranh vị trí với Declan Rice. Tuy nhiên, khả năng chơi bóng dưới áp lực của Mainoo hay tỷ lệ chuyền bóng chính xác cao của Adam Wharton có thể không còn là thước đo chính xác ở cấp độ quốc tế.

Jack Grealish có lẽ là ví dụ điển hình nhất cho sự thay đổi cần thiết. Từ một cầu thủ mạo hiểm và giàu đột biến tại Aston Villa, Grealish trở nên thực dụng hơn trong màu áo Manchester City. Để tỏa sáng ở cấp độ quốc tế, Grealish cần tìm lại bản năng tấn công của mình.

Ngoại lệ đáng chú ý là Jarrad Branthwaite. Chơi cho Everton, đội bóng có lối chơi trực diện và ít kiểm soát bóng, Branthwaite vẫn thể hiện được khả năng của mình. Kinh nghiệm thi đấu cho PSV, một đội bóng chú trọng kỹ thuật, cũng là điểm cộng cho trung vệ trẻ này.

Để chinh phục EURO 2024, tuyển Anh chắc chắn sẽ phải vượt qua những đối thủ sừng sỏ, những đội bóng có lối chơi cống hiến hơn Serbia hay Slovenia. Tuy nhiên, những trận cầu đỉnh cao đó thường diễn ra vào cuối giải, khi thể lực cầu thủ bị bào mòn và lối chơi trở nên thận trọng hơn.

Đó là thực tế phũ phàng của bóng đá quốc tế, và Gareth Southgate cần lựa chọn đội hình phù hợp cho EURO năm nay. Câu hỏi đặt ra không phải là ai đủ giỏi để nâng tầm đội tuyển, mà là ai đủ “tầm thường” để thích nghi và tỏa sáng.

(Bạn đọc: Quang Vinh)

<!–

–>