Sự kết hợp giữa 2 chiến thuật đỉnh cao nhất thế giới đương đại

3 thương vụ định hình lối chơi

Bản hợp đồng lớn đầu tiên cập bến Arsenal là Fabio Vieira, một tiền vệ công “mỏ neo” bên phần sân đối thủ.

Điểm mạnh của anh khi có bóng là thực hiện những đường chuyền thuận lợi vào vòng cấm cho các tiền đạo phía trên. Dù chỉ góp mặt 27/34 trận mùa trước cho Porto (15 xuất phát, 12 từ ghế dự bị), Vieira đã sở hữu 14 pha kiến tạo – đồng xếp số 1 giải đấu.

Khi không có bóng, Vieira là một cỗ máy pressing đúng nghĩa. Trái ngược với hình thể 1m70 và nặng 58kg, tinh thần đoạt lại bóng luôn nằm trong tiềm thức của tiền vệ người BĐN. Chuyên trang smarterscout chấm điểm tranh chấp tay đôi trên mặt đất của anh lên đến 96 với thang điểm tối đa 99.

Chữ ký thứ hai đã được truyền thông xác nhận, tiền đạo Gabriel Jesus. Dưới bàn tay nhào nặn của Pep Guardiola, cậu học trò đã trở thành cây săn bàn đa năng bậc nhất khi có thể Nhưng điều khiến Arteta ấn tượng chưa dừng lại ở đó. Khả năng đóng góp vào lối chơi chung của Jesus thật sự đáng nể cả khi có bóng lẫn không có bóng.

Theo Telegraph, số bàn thắng + kiến tạo mỗi 90 phút của Jesus chỉ kém Sergio Aguero và Mohamed Salah kể từ khi anh gia nhập Man City vào tháng 1 năm 2017. Hiểu đơn giản, Jesus đã đóng góp số bàn thắng + kiến tạo với tốc độ nhanh hơn những cái tên hàng đầu như Harry Kane, Son Heung-min hay Raheem Sterling.

Mùa giải vừa qua, Jesus chia sẻ vị trí dẫu đầu số pha kiến tạo cho Man City với Kevin De Bruyne (8). Anh góp dấu giày vào 16 bàn thắng (8 bàn + 8 kiến tạo), chỉ xếp sau De Bruyne (15 bàn + 8 kiến tạo) và Sterling (13 bàn + 5 kiến tạo) nhưng góp mặt ít trận hơn (28 vs 30).  

Về đóng góp khi không có bóng, có lẽ không cần phải bàn cãi về Jesus qua nhận định của Pep Guardiola.

“Một trong những lý do chính giúp Man City thủng lưới ít bàn hoàn toàn là nhờ vào Jesus. Nếu không có cậu ấy, chúng tôi sẽ phải chịu nhiều cơ hội ăn bàn hơn,” Pep nói trong cuộc phỏng vấn hồi tháng 12-2020 và vào tháng Hai năm nay, ông tái khẳng định về phẩm chất của Jesus.

“Jesus có thể chơi ở 3 vị trí trên hàng công. Khi chúng tôi cần các cầu thủ pressing tầm cao với cường độ lớn, cậu ấy là người giỏi nhất thế giới.”

Thương vụ thứ ba Pháo thủ đang tích cực theo đuổi là Raphinha, “kèo trái” đã góp dấu giày vào 14 bàn thắng (11 bàn + 3 kiến tạo) cho Leeds United mùa 2021/22 và là nhân tố chính giúp The Whites trụ hạng Premier League.

Có ý kiến cho rằng Raphinha là chữ ký đắt đỏ nếu chỉ trở thành phương án xoay tua với Bukayo Saka bên hành lang phải. Mức phí chuyển nhượng của anh có thể lên tới 65 triệu bảng sau sự rời đi của Kalvin Phillips đến Man City.

Tuy nhiên, giá trị của Raphinha không gói gọn với cái chân trái hiếm có và tài năng mỗi khi sở hữu bóng. Điều khiến Arteta yêu cầu đặt thẻ anh thành ưu tiên chuyển nhượng nằm ở số lượng những pha tranh chấp, đánh chặn và thu hồi bóng sau 35 trận góp mặt cho đội chủ sân Elland Road mùa vừa qua.

Raphinha đồng xếp thứ 5 trong danh sách “cầu thủ tấn công” tắc bóng tốt nhất Premier League với 51 lần tranh chấp thành công và xếp thứ 3 trong danh sách “cầu thủ tấn công” đánh chặn + thu hồi bóng tốt nhất giải với 29 lần. So sánh với Saka (40-22) hay Gabriel Martinelli (27-20), Raphinha hoàn toàn vượt trội.

Có thể thấy bức tranh đã hiện rõ với 3 tân binh Arteta muốn đưa về Emirates. HLV người TBN đang xây dựng phong cách kết hợp giữa khả năng kiểm soát khi có bóng và pressing tầm cao khi không có bóng. Dĩ nhiên, cả hai đều phải được ưu tiên thực hiện bên phần sân đối thủ. Ở Premier League hiện tại, hai đội đang thực hiện gần như hoàn hảo mỗi mặt này chính là hai thế lực mạnh nhất, Man City và Liverpool.

Dệt mộng với 4-1-2-1-2

Mikel Arteta bắt đầu sự nghiệp huấn luyện khi đầu quân cho Pep Guardiola và giữ vai trò trợ lý đội một vào mùa hè 2016. Trong 3 năm ở Man City, Arteta đã tích lũy được những kinh nghiệm quý báu về cách vận hành chiến thuật theo phong cách kiểm soát bóng của chiến lược gia đồng hương. Đây cũng là lối chơi cựu đội trưởng quyết định xây dựng cho Arsenal khi cập bến Emirates hồi tháng 12-2019.

Tuy nhiên, thực tế khác xa với những gì Arteta ấp ủ. Để có thể vận hành lối chơi tương tự Pep ở Man City không chỉ yêu cầu mỗi yếu tố chiến thuật, chất lượng cầu thủ có thể triển khai lối chơi đó mới là yếu tố mấu chốt đem đến thành công cho cựu HLV Barca và Bayern.

Thành tựu lớn nhất của Arteta cho đến lúc này là chức vô địch FA Cup 2019/20 trong năm đầu dẫn dắt Arsenal. Hai mùa giải đầu tiên khép lại với vị trí thứ 8 và vị trí thứ 5 trong nhóm dự Europa League mùa vừa qua chắc hẳn chưa đáp ứng được sự mong đợi từ NHM Pháo thủ.

Arteta biết điều đó và đã lên kế hoạch cho một cuộc lột xác về nhân sự lẫn chiến thuật để rút ngắn khoảng cách thực lực với các đội trong top 4.

Kể từ khi nắm quyền, Arteta cùng các học trò đã phải nhận 16 bàn thua sau 7 trận đối đầu với Man City, trung bình 2.3 bàn/trận. Ở mặt đối diện, Arsenal đã ghi được 5 bàn thắng, trung bình 0.7 bàn/trận.

Trước Liverpool, Pháo thủ để thủng lưới số bàn thua tương tự nhưng sau 8 trận đối đầu, trung bình 2 bàn/trận. Ở mặt đối diện, đoàn quân của Arteta ghi được 4 bàn thắng, trung bình 0.5 bàn/trận.

Đáng chú ý, Arsenal đã không ghi được bàn thắng nào vào lưới Liverpool trong gần hai năm qua, kể từ 10/2020.

Hãy nhìn qua lịch sử đối đầu giữa Man City và Liverpool kể từ khi Guardiola cập bến vào mùa hè 2016. Sau 16 trận đụng độ, Liverpool để thủng lưới 29 bàn, trung bình 1.8 bàn/trận – con số này ít hơn mức 2.3 bàn/trận Arsenal phải nhận trước Citizens. Ở chiều ngược lại, nhiều hơn gấp ba lần mức 0.5 bàn/trận Pháo thủ làm được trước Liverpool.

Vì vậy, có thể hiểu cho sự tiếp thu của Arteta với 2 chiến thuật được xem đỉnh cao nhất bóng đá đương đại ở mỗi mặt của phong cách: tiki-taka khi có bóng và gegenpressing khi phòng ngự.

Jurgen Klopp là người đã đưa gegenpressing đạt đến trình độ cao nhất trong hệ thống chiến thuật và sơ đồ 4-1-2-1-2 biến thể từ 4-3-3 đã cho thấy sự phù hợp hàng đầu trong cách vận hành. Chính Arsenal là “nạn nhân” của phong cách đó khi không thể chạm lưới Alisson kể từ 10/2020. Arteta đã nhìn nhận đây là con đường để cải thiện khả năng phòng ngự của đội nhà đồng thời vẫn duy trì được áp lực lớn bên phần sân đối diện.

Hãy nhìn qua chiều sâu đội hình Arsenal theo sơ đồ 4-1-2-1-2 nếu hoàn tất các thương vụ theo đuổi.

– Tiền đạo cánh trái: Gabriel Jesus / Gabriel Martinelli

– Tiền đạo cánh phải: Raphinha / Bukayo Saka

– Tiền vệ hộ công: Fabio Vieira / Martin Odegaard

– Tiền vệ trung tâm: Youri Tielemans / Granit Xhaka / Albert Sambi Lokonga / Emile Smith Rowe (đa năng)

– Tiền vệ phòng ngự: Thomas Partey / Mohamed Elneny

– Hậu vệ cánh trái: Kieran Tierney / Nuno Tavares / Lisandro Martinez (đa năng)

– Hậu vệ cánh phải: Takehiro Tomiyasu / Cedric Soares

– Trung vệ: Gabriel Magalhes / William Saliba / Ben White / Rob Holding

– Thủ môn: Aaron Ramsdale / Bernd Leno

Việc gia hạn với Eddie Nketiah sẽ giúp Arteta có thêm phương án triển khai sơ đồ 4-2-1-3 với ba tiền đạo mỗi khi Arsenal cần đẩy nhanh tốc độ tìm kiếm bàn thắng. Tielemans sẽ đem đến sự sáng tạo và sức sát thương từ tuyến hai với khả năng dứt điểm uy lực. Lisandro cung cấp thêm giải pháp chân trái bên cạnh Gabriel ở vị trí trung vệ và Tierney ở vị trí hậu vệ cánh.

Vì sao Arteta thích trung vệ thuận chân ở đúng cánh thi đấu? Đó là cách nhanh nhất để đưa bóng lên một cách trực diện theo trục thẳng đứng, rất phù hợp với hệ thống 4-1-2-1-2.

Lý tưởng là vậy nhưng còn phải chờ xem HLV người TBN sẽ áp dụng và đạt hiệu quả như thế nào trong thực tế, bởi áp lực dành cho ông sẽ rất lớn với những chữ ký đình đám mà nhà Kroenke đã hết lòng chiêu mộ.

Tạm gác chuyện tương lai, điều làm NHM Arsenal vui nhất lúc này có lẽ là sự cầu tiến và định hình phong cách thi đấu của Arteta đang đi đúng hướng với vị thế của đội bóng trong lịch sử.